Салафия: хатаре бадтар аз «Ҳизб-ут-таҳрир»

Салафия – аз феъли арабии «салафа» гирифта, маънояш ибтидо, аввалин будан аст. Салафия ҳамчун чараёни бунёдгаронаи динй-ахлоқй дар заминаи равияи сунизм дар асри 15 аз осори олими мусулмон Ибни Таймия ба вучуд омадааст, ки ба баргаштан ба замони чамоаи Мадина (622-630)-ро даъват месозад. Яке аз мубаллиғони маъруфи салафия Ибни Абдулваҳоб аст, ки асосгузори чараёни ваҳҳобия мебошад.Маркази салафия дар Арабистони Саъудй чойгир аст.

Ҳочй Акбар Турачонзода яке аз чеҳраҳои саршиноси ислом дар Точикистон, узви Мачлиси миллии Мачлиси Олии ЧТ мегуяд, салафиҳо имруз ба се гуруҳ тақсим гардидаанд. Гуруҳи аввал: салафиҳои чиҳодй, ки созмони «Ал-Қоида» аз чумлаи он аст. Гуруҳи дуюм салафиҳои «мадхалй», ки пайравони Рабеъ ибни ҳодии Ал-Мадхалй ҳастанд. Ин гуруҳ ба хонаводаи Оли Саъуд мансуб ҳаст, ки сиёсат ва давлатдорй дар ихтиёри оилаи Оли Саъуд ва фатвою корҳои динй дар ихтиёри пайравони ин мазҳаб мебошад. Гуруҳи сеюм салафиҳои «сарварй», ки пайравони Муҳамад ибни Зайнулобиддини Сарварй ҳастанд, ин тоифа муътадиланд.Аммо то ҳол коршиносони дин ва уламои ислом дар Точикистон муайян накардаанд, ки салафиёни Точикистон ба кадом ин гуруҳҳо дохиланд. Ин дар ҳолест, ки ҳочй Акбар Турачонзода дар мусоҳибаи худ бо сардабири ҳафтаномаи «Озодагон» таъкид намудааст, чавононе, ки имруз худро салафй меноманд, дар ҳақиқат салафй нестанд. Ин гуруҳ тиловати Қуръонро дар болои қабр ҳаром мегуянд, ба арвоҳи гузаштагон расидани савоби тиловати Қуръонро рад мекунанд, ҳамчунин хайру эҳсонро Чунончй, пештар ваҳҳобиён ҳамин ақидаро доштанд.

Ҳусейн Мусозода, раиси Шурои уламои Суғд ва хатиби масчиди Шайх Муслиҳиддин мегуяд:

-Чараёни салафия аз барномаҳои сиёсй кор намегирад ва мисли «ҳизб-ут-таҳрир» тундрав нест.

Ба гуфти Мусозода ба ин чараён асосан намозгузорони чавон ру овардаанд, ки аз суи раҳбарони маҳаллии худ ва саҳифаҳои интернетии Русия роҳнамой мебинанд.

Вале ба ақидаи Хайрулло Саидов, прокурори вилояти Суғд, пайравони салафия ҳарчанд дар аввал ба корҳои ғайриқонунй даст намезананд, аммо баъди неру ва тавон ёфтан ба амнияти Точикистон хатар меоранд.

Таҳлил ва мушоҳидаҳо бозгуи он аст, ки салафия ба Точикистон аз се самт таъсир хоҳад кард. Аввал нафароне, ки дар мадрасаҳои Покистон таҳсили илм кардаанд ва имруз ин чараёнро дар кишвар тарғиб менамоянд. Роҳбари чараёни салафия Муҳаммадй Раҳматулло низ дастпарвари мадрасаи Покистон мебошад.

Дар солҳои нооромй дар кишвар зиёда аз садҳо нафар чавнони точик дар мадрасаҳои Афғонистону Покистон ва мамолики Араб таҳсили илм намудаанд. Имруз онҳо ба чй фаъолият машғуланд, чй гуна барномаҳои диниро роҳандозй менамоянд, барои чомеа норушан аст.

Валихони Иброҳим, коршиноси умури дин дар ин ақида аст, ки бояд дар назди Шурои уламои Маркази исломии ЧТ бо ҳамоҳангсозии мақомоти дахдори давлатй Хадамоти атестатсионй амал намояд, то бо толибону фориғтаҳсилони мадрасаҳои Афғонистону Покистон ва фаъолияти минбаъдаи онҳо дар умури дин дар кишвар назорат бурда тавонад.

Самти дуюм ин аз чониби Русия аст, яъне чавонони дар муҳочирати меҳнатй буда, ки қисме аз вазъи ночури иқтисодй дар Русия ба ин чараён дохил мегарданд ва дар дохил бошад, ба андешаи Ҳусейн Мусозода – раиси Шурои уламои Суғд аз суи раҳбарони маҳаллии худ ва саҳифаҳои интернетии Русия ҳидоят мешаванд. Дар Русия китоби декани факултаи омузиши қиёсии динҳои Донишгоҳи Димишқ Рамазон-ал –Бутеро соли 2008 бо номи «Салафия» ба тирожи бисёр нашр намудаанд, ки арзишаш 232 рубли русй қиммат дорад.

Худи роҳбари салафия дар Точикистон Муҳаммадй Раҳматулло дар пайи як суҳбат ба хабарнигори радиои «Озодй» таъкид намудааст, ки ҳар салафй дониши амиқ барои даст ёфтан ба сомонаҳои интернетиро дорад. Омили сеюм бевосита дастгирй кардани салафия бо маблағҳои шайхони сарватманди хонаводаи Оли Саъуд аст.

Рустами Рустам, як коршинос аз шаҳри Душанбе дар торнигори «Андеша» меорад, ки роҳбарони салафиҳо дар хорича барои сохтани барномаҳои хеш маблағи ҳангуфте ихтисос медиҳанд, зеро хуб огоҳанд, ки дар шароити имруз аксари чавонони точик дар ҳолати фақр қарор доранд ва ба андак маблағ ба ин гуна чараёнҳо пайваст хоҳанд шуд.

Бино ба иттилои ҳафтаномаи «Дунё» барои мубаллиғини чараёни салафия дар кишварҳои ру ба мушкили иқтисод 87 миллиард доллари ИМА роҳандозй гардидааст. Аз суи дигар хадамоти чосусии баъзе аз кишварҳои Аврупо ба мақсади татбиқи сиёсати худ ва ноором сохтани вазъ дар минтақаҳо ин чараёнро маблағгузорй менамоянд.

Роҳбари салафия дар Точикистон Муҳаммадй Раҳматулло даъвои он дорад, ки ин чараён дар давлати Афғонистон озодона амал хоҳад кард, аммо дар Точикистон уламои расмй салафияро ғайриқонунй хондаанд. Аммо чаноби Муҳаммадй Раҳматулло, ки дастпарвари мадрасаи Покистон мебошад, фаромуш сохтааст, ки ин гуна «чараёнҳо» ба вазъи сиёсию ичтимой-иқтисодии кишварҳои Покистону Афғонистон чй «боре» овардаанд.

Аммо Муртазо Мустафозода дар торнигори «Андеша» меорад, ки зуҳури салафиён ва таҳририён як ҳодисаи табиист. Салафиён, таҳририён ва байъатиён ва пайравони чандин чараёни нисбатан нави исломй дар Точикистон меваи ноқаноатмандии чавонони муслимини точик аз вазъи феълии дин ва сиёсат дар кишвар мебошанд.

Муртазо Мустафозода ҳамчунин дар он ақида ҳаст, ки бахше аз онҳо, яъне салафиён, таҳририён ва байъатиён фирехурдагони ҲНИТ низ ҳастанд.То чй андоза ин ақидаи Муртазо Мустафозода солим аст, инро ба души хонандаи арчманд ҳавола мекунем. Аммо то ҳол ҳНИТ оид ба ин масъала садо баланд накардааст. Вале Қаландар Садруддинзода, раиси бахши хатлонии ҲНИТ дар як суҳбати ихтисосй ба радиои «Озодй» гуфтааст, ки салафиҳо ба амнияти идеологии кишвар ягон зиён надоранд. Ба рафтору корашон мудохила андохтану миёни мардум тафриқа андохтан лозим нест.

Махсусан, дар шаҳри Душанбе мухолифати руёру ба ин чараён ба миён омадааст. Шурои уламои ЧТ намозгузориро бо шеваи салафия дар масчидҳо мамнуъ донистааст. Ба гуфти Қобилчон Бобоев, масъули шуъбаи фатвои Маркази исломии ЧТ дар масчидҳои кишвар мухолифатҳои руёру бо ин чараён ба миён омадааст.

Роҳбари салафия дар Точикистон Муҳаммадй Раҳматулло баъди фатвои Маркази исломии ЧТ аз ҳукумат хостори он гардидааст, ки барои сохтани масчиди хоса барои салафиён қитъаи замин чудо намоянд. Шурои уламои Маркази исломии ЧТ ҳануз дар соли 2006 барои кушодани чеҳраи ҳақиқии салафиён китоберо бо унвони «Симои воқеъии Салафиён» ба нашр расонид, ки дар он салафиёнро душмани ислом ном бурдааст.Чунончи, дар оғозсухани китоби «Симои воқеъии Салафиён» омадааст: «…ин чавонон (салафиён) дунболи онҳое ҳастанд, ки дар асл хилофи дин ва мазоҳиби арбаъа ва хусусан, ҳанафй мебошанд.» Агар муаррифии китоби «Симои воқеъии Салафиён» аз тарафи Шурои уламои Маркази исломии ЧТ аз соли 2006 то инчониб дар байни намозгузорон ва то чое дар рузҳои намози чумъа сурат мегирифт, имруз ин чараён дар чомеъа нигаронй намеовард. Модоме ки чараёни салафй хилофи равияи ҳанафй бошад ва дар ҳоле ки соли 2009 мавлуди Имоми Аъзамро (р.а) дар сатҳи давлатй чашн мегирем, пас воқеъан салафия ба чомеаи мо хатар дорад.

Ҳочй Амонулло Неъматзода, раиси Шурои уламои Маркази исломии ЧТ аз имом-хатибони масочиди чумҳурй даъват ба амал овардааст, ки намозгузориро бо шеваи салафй дар масчидҳо чилавгирй намоянд.

Дар Точикистон ҳоло ҳолате ба миён наомадааст, ки ҳар як равия барои худ масчиди хоса бино намояд.Ин ҳолат низ номумкин хоҳад буд. Дар ҳоле ки вазорати фарҳанги кишвар назорати умури динро ба душ дорад, фаъолияти салафияро дар чумҳурй ғайриқонунй арзёбй кардааст. Мирзошоҳрух Асрорй, вазири фарҳанги ЧТ дар як нишасти ахири матбуотй таъкид намуд, ки вазорати фарҳанги ЧТ чараёни салафияро эътироф намекунад. Масъулини идораи умури дини вазорати мазкур эълом доштаанд, ки ин чараён сабти ном нагардидааст.

Пас чараёни салафия чй хатаре дорад барои кишвари мо? Ба ақидаи ҳочй Акбар Турачонзода салафиҳо ҳамон ваҳҳобиёни солҳои 1990-1991 мебошанд, ки имруз либосу номи дигар, яъне салафиро гирифтаанд. Назари мардум дар ин бора ҳоло ҳам равшан нест.Танҳо муқобили чараёни салафия ба ибораи дигар ҳучуми иттиолоотй ба миён омадааст. Муҳаммад ном як коршинос дар торнигори «Андеша» меорад, ки агар салафиёни имруза даъвогари асил бошанд, бояд аввалан одоби исломй дошта бошанд, гузаштагони Исломро ғайбату туҳмат нанамоянд, махсусан Имоми Аъзам (р.а)-ро.

Роҳбари салафия дар Точикистон Муҳаммадй Раҳматуллоро бо пайравонаш чй интизор аст? Вазири умури дохилаи чумҳурй Маҳмадназар Солеҳов дар як нишасти хабарй вучуди салафияро дар кишвар хатари нав барои ноором гардидани чомеъа хондааст.

Андарин ҳол Бобохон Бобочонов, Прокурори генералии ЧТ ба хабарнигорон иброз доштааст, ки чараёни салафия дар бархе аз кишварҳои исломй фаъолият дорад ва дар фаъолияти пайравони ин чараён то ҳол ҳеч гуна аъмоли чиной мушоҳида нашудааст. Вале гузоришҳои таҳлилй дар ин замина ба баррасии Прокурори генералии ЧТ ироа гардидааст, ки дар зудтарин фурсат Прокуратураи генералй дар бораи ин чараён, яъне салафия тасмими худро эълон хоҳад кард. Ҳадафи руи чоп овардани ин сатрҳо ва назарҳои мухталиф дар мақола танҳо ба хотири он аст, ки ҳар як фарди чомеа аз руи ақлу заковат ва рисолати мусулмонии худ ба нафъи халқу кишвари хеш хизмат намояд, вагарна Аллома Иқбол гуфтааст:

Ислом ба зоти худ надорад айбе,

Ҳар айб ки ҳаст, дар мусулмонии мост.

Алии БОЗРАВЙ

 

 

http://www.parviz.ucoz.org/news/2008-11-06-35